Theo Nghị định số 59/2023/NĐ-CP ngày 14/8/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Theo đó, Nghị định này quy định việc bầu Trưởng ấp được thực hiện như sau:
Bước 1: Công tác chuẩn bị bầu Trưởng ấp
-Đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã
+Ban
hành quyết định tổ chức bầu Trưởng ấp; chủ trì, phối hợp với Ban Thường trực Ủy
ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã xây dựng kế hoạch, hướng dẫn nghiệp vụ và
tổ chức triển khai kế hoạch chậm nhất 20 ngày trước ngày tổ chức cuộc họp của
cộng đồng dân cư để bầu Trưởng ấp.
+Ban
bành quyết định thành lập Tổ bầu cử chậm nhất 10 ngày trước ngày tổ chức cuộc
họp của cộng đồng dân cư để bầu Trưởng ấp sau khi thống nhất với Ủy ban
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã.
Tổ
bầu cử gồm: Đại diện Ban công tác Mặt trận ở ấp làm Tổ trưởng; thành viên
là đại diện các tổ chức đoàn thể, chính trị - xã hội và đại diện hộ gia đình ở
ấp, (không phải là người ứng cử Trưởng ấp).
Các
quyết định phải được thông báo đến Nhân dân ở ấp, niêm yết tại nhà văn
hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng của ấp và thông báo trên hệ thống truyền
thanh hoặc bằng hình thức khác phù hợp với điều kiện của địa phương chậm nhất
07 ngày trước ngày bầu cử.
- Đối với Trưởng ban
công tác Mặt trận ấp
Trưởng
ban công tác Mặt trận ở ấp tổ chức cuộc họp Ban công tác Mặt trận
ở ấp dự kiến danh sách người ứng cử Trưởng ấp; báo cáo cấp ủy chi
bộ ấp để thống nhất giới thiệu ít nhất 01 người ra ứng cử Trưởng
ấp; tổ chức cuộc họp Ban công tác Mặt trận ở ấp sau khi có ý kiến của chi
ủy chi bộ ấp để quyết định danh sách chính thức những người ứng cử (ít
nhất 01 người).
Nội
dung cuộc họp phải được lập thành biên bản theo mẫu số 05 kèm theo
Nghị định 59/2023/NĐ-CP và gửi tới Ủy ban nhân dân cấp xã chậm nhất 15 ngày
trước ngày tổ chức cuộc họp của cộng đồng dân cư.
Bước 2: Tiến hành
bầu Trưởng ấp
Tổ bầu cử triệu tập và chủ trì cuộc họp bầu
Trưởng ấp, thông tin về cuộc họp phải được thông báo trước ít nhất 02 ngày
bằng: Giấy mời, thông báo trực tiếp, hệ thống truyền thanh… và được niêm yết
công khai tại nhà văn hóa, các điểm sinh hoạt cộng đồng của ấp.
- Người chủ trì cuộc họp tuyên
bố lý do, giới thiệu đại biểu; thông qua chương trình cuộc họp; giới thiệu
người làm thư ký cuộc họp.
- Đại diện Ban công tác Mặt
trận ở ấp giới thiệu danh sách người ứng cử do Ban công tác Mặt trận ở ấp đã thống nhất với cấp ủy chi bộ ấp và đề
nghị đại diện hộ gia đình tham dự cuộc họp tự ứng cử/đề cử người có đủ tiêu
chuẩn để tham gia bầu.
- Lựa chọn biểu quyết bằng
hình thức giơ tay/bỏ phiếu kín để người tham dự biểu quyết lựa chọn.
+ Biểu quyết giơ tay: Kết quả
biểu quyết được kiểm đếm ngay tại thời điểm biểu quyết và được ghi vào biên bản
cuộc họp.
+ Biểu quyết bằng bỏ phiếu
kín, người chủ trì cuộc họp đề xuất số lượng và danh sách Ban kiểm phiếu từ 03
- 05 người (gồm Trưởng ban và các thành viên) để đại diện hộ gia đình tham dự
cuộc họp biểu quyết bằng hình thức giơ tay.
+ Ban kiểm phiếu hướng dẫn thể
lệ, cách ghi phiếu, bỏ phiếu và tiến hành phát phiếu. Sau khi kết thúc bỏ
phiếu, Ban kiểm phiếu tiến hành kiểm phiếu (mời 02 đại diện hộ gia đình tham dự
cuộc họp chứng kiến việc kiểm phiếu) và lập biên bản kiểm phiếu. Trưởng ban
kiểm phiếu công bố kết quả kiểm phiếu tại cuộc họp.
- Người chủ trì cuộc họp công
bố kết quả biểu quyết đối với từng nội dung biểu quyết và kết luận cuộc họp.
Quyết định của cộng đồng dân cư được thể hiện bằng các hình thức văn bản: Nghị
quyết, biên bản cuộc họp, bản ghi nhớ, bản thỏa thuận của cộng đồng dân cư
trong đó thể hiện rõ nội dung quyết định của cộng đồng dân cư.
Ngay sau khi cuộc họp kết
thúc, người chủ trì cuộc họp có trách nhiệm hoàn thiện hồ sơ cuộc họp, chậm
nhất 05 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc cuộc họp, quyết định đã được cộng
đồng dân cư biểu quyết thông qua phải được gửi đến UBND cấp xã, Ủy ban Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam cấp xã.
Bước 3: Công nhận kết quả bầu cử
Trong thời hạn 05 làm việc ngày kể từ ngày nhận được quyết định
đã được cộng đồng dân cư biểu quyết thông qua, Ủy ban nhân dân cấp xã xem xét,
quyết định công nhận người trúng cử Trưởng ấp hoặc quyết định bầu lại;
trường hợp không ban hành quyết định công nhận hoặc quyết định bầu lại thì phải
trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trưởng
ấp chính thức hoạt động khi có quyết định công nhận của Ủy ban nhân dân cấp
xã.
Hoàng Hiếu